Masz 0 pozycje w twoim koszyku
Psychoterapia w Ajurwedzie lub psychologia w Ajurwedzie. Samo słowo psychologia odnosi się oczywiście do nauki badawczej ludzkiej psychiki i mechanizmów, ale dość dobrze kojarzy się i skupia uwagę na danym problemie, który chciałabym poruszyć w niniejszym artykule. Jak do ludzkiej psychiki odnosi się Ajurweda? Czym są guny? Duchowość? Energia? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Źródło ludzkich problemów według myśli ajurwedyjskiej
Wielokrotnie wspominałam w swoich artykułach o erze upadku cywilizacji, która w Hinduizmie zwie się Kali Jugą, Erą Kali i bynajmniej nie chodzi o Boginię Kali. Według pism wedyjskich owa Era trwa już około 5 tysięcy lat, a Ajurweda jako nauka i filozofia życia powstała właśnie dlatego, żeby wspomagać, wspierać i uświadamiać pojawiające się trudności w środowisku. W swej mądrości Ajurweda posługuje się nazewnictwem własnym. Nie odnajdziecie tam więc pojęć witamin, enzymów. To wszystko jest nazwane, ale inaczej. Według Ajurwedy, więc, w jakimś sensie sami jesteśmy sobie winni. Bowiem w Kali Judze, owszem, zło istnieje, ale to my decydujemy, co z tym zrobimy.
Guny, czyli prosty – nieprosty opis ludzkiej psychiki.
Słowo „guna” dosłownie oznacza atrybut, właściwość, jakość, osobliwość, cnotę, zasługę lub doskonałość. Guna jest nierozerwalnie związana z substancją, ale jest pozbawiona działania. Działanie jest zawsze przedstawiane za pośrednictwem substancji.
Według Ajruwedy istnieją trzy główne, uniwersalne typy Gun (istnieje ich wiele więcej, oznaczają cechy i właściwości, ale dziś będzie o umyśle):
Sattva: oznacza dobroć. Jest to najczystsza jakość umysłu, która jest odpowiedzialna za wiedzę, oświecenie i szczęście. Jest to jakość równowagi, harmonii, dobroci, czystości, uniwersalizmu, holizmu, konstrukcji, kreatywności, pozytywności, spokoju i cnoty.
Rajas: oznacza pasję. Jest odpowiedzialna za wszystkie uczynki (karmę), pragnienia i smutki. Jest to cecha działania, aktywności, ani dobra, ani zła, ale czasami egocentryzm, egoizm, indywidualizacja, siła napędowa, ruch i dynamizm.
Tamas: oznacza ignorancję. Odpowiada za lenistwo i złudzenia. Jest to cecha braku równowagi, nieporządku, chaosu, niepokoju, nieczystości, zniszczenia, złudzeń, negatywności, otępienia lub bezczynności, apatii, bezwładu lub letargu, przemocy, złośliwości i ignorancji.
Do czego służą guny?
Guny służą przede wszystkim temu, by nazwać i zdiagnozować stan umysłu, ale nie tylko, bowiem guny określają również substancje, np. mięso ma cechę tamas, a mleko i ryż sattva.
Informacja o tym, w jakiej jakości się znajdujemy w życiu, pomoże terapeucie ajurwedyjskiemu odpowiednio zdiagnozować oraz przeprowadzić terapię. Bowiem każdy terapeuta czy lekarz ajurwedy jest i dietetykiem, i psychologiem i zielarzem. Tu nic nie działa oddzielnie, choć można się oczywiście specjalizować w danej dziedzinie.
Umysł w ajurwedzie
MózUmysł to coś innego niż mózg, który uważa się za organ. Umysł jest naszym narzędziem komunikacji nie tylko zewnętrznej, ale także wewnętrznej. Oprócz tego, że zachodzi tu proces komunikowania się z otoczeniem, to także, a nawet przede wszystkim umysł ma służyć do komunikowania się z samym sobą. Jeśli ta interakcja jest zaburzona, wpływa na pracę i harmonię pozostałych obszarów.
Umysł zasadniczo jest przedmiotem sporów co do jego funkcjonowania, ale tutaj rozprawiamy się z ajurwedyjskim podejściem. Na pewno pewien kłopot stanowi jego niewidoczność materialna – ale czy słusznie, uważa się umysł za niewidoczny?
Przyzwyczailiśmy się do tego, że oceniamy to, co namacalnie widzimy.
„Na stole leży jabłko.”
„Samochód jedzie szybko.”
„Ania złamała nogę”.
Powyższe stwierdzenia nie padłyby, gdyby nie zaistniało działanie zmysłów – wzroku, słuchu, węchu, czyli percepcja. Te mechanizmy zachodzą w umyśle. Czy zatem nie widzisz działania umysłu? Widzisz? Czy możesz mieć wpływ na jego funkcjonowanie? Możesz!
Terapia psychologiczna w ajurwedzie
W odróżnieniu do psychologii, psychoterapii, psychiatrii, wizyta u terapeuty ajruwedy jest naprawdę holistyczna.
Oznacza to, że terapeuta nie zapyta jedynie o Twoje relacje w małżeństwie, pracę, problem psychiczny. Zapyta o to, skąd pochodzisz, jak wyglądały relacje w rodzinie, co jesz, kiedy chodzisz spać, jakie zioła pijesz, czy wypróżniasz się regularnie, a nawet jaki lubisz kolor. Dlaczego? Ponieważ Ajruweda traktuje ciało człowieka, jego umysł, jaźń, i problem, z którym przychodzi się do terapeuty, CAŁOŚCIOWO. Specjaliści Ajurwedy wiedzą, że objadanie się czekoladą po 22 godzinie nie wynika jedynie z tego, że organizmowi czegoś brakuje, np. cukru. Terapeuci i lekarze ajurwedyjscy łączą te aspekty.
Tak jak każda medycyna, system medyczny, tak i Ajurweda po prostu mają swoje procedury. Faktem jest, że owe procedury są innego typu, bowiem pozwalają terapeutom na nieco więcej swobody, a przy tym właśnie (o dziwo i wbrew dzisiejszemu poglądowi) na dokładniejsza diagnozę.
Wyobraźmy sobie Krysię. Krysia ma 44 lata i dosyć sporą nadwagę. Ma zarumienioną cerę. Cierpi na zaparcia na zmianę z biegunkami. Dodatkowo pojawiły się problemy z miesiączką, a także mięśniaki macicy. Cierpi również na bezsenność, ma też trądzik różowaty. Ma również napady lęku i paniki, boi się podejmować nowych wyzwań, nawet tych najmniejszych. W tym przypadku chodzi od internisty, do psychologa, od psychologa, do dermatologa, a i ginekologa, gastrologa, urologa oraz dietetyka. Kilka wizyt w miesiącu, każdy specjalista mówi coś innego. Każdy przepisuje suplementy lub leki. Czy nie czujesz przesytu od samego czytania? Czy uważasz, że oddzielanie każdego organu kawałek po kawałku ma polepszyć stan zdrowia człowieka?
Owszem są sytuacje, gdzie specjaliści konsultują się między sobą. Ale to rzadkość.
Jak to wygląda podczas terapii Ajruwedyjskiej?
Terapeuta lub lekarz Ajurwedy zapytają Cię prawie o wszystko, co uznają za potrzebne. Ajurweda w jakimś sensie grupuje pewne schorzenia i dolegliwości, ale zawsze ma jedno ważne zadanie:
Nie leczyć choroby, a wspierać ciało gospodarza.
Zatem według Ajurwedy przepisany lek będzie wspierał organizm gospodarza. Każdy polecony zabieg, czy praktyka jogiczna, a nawet elementarne praktyki duchowe są zaleceniem terapeutycznym, mającym wesprzeć ciało gospodarza – i tym samym ustabilizować równowagę CIAŁO – UMYSŁ – DUSZA. Specjalista Ajurwedy dokładnie diagnozuje, a następnie zaleca zmiany, które warto wprowadzać stopniowo, aby utrzymać stabilizację.
Kiedy umysł jest zdrowy?
Psychoterapia w Ajurwedzie. W Ajurwedzie wyróżnia się kilkanaście cech, które opisują zdrowego psychicznie (i fizycznie!) człowieka. Są to:
- Dobra pamięć [Smritimantah]
- Oddanie [Bhaktimanta]
- Wdzięczność [Kritajnah]
- Mądrość [Pradżnia]
- Czystość [Suchaja]
- Entuzjazm [Mahotsaha]
- Zręczność [Daksza]
- Odwaga [Dheera]
- Odwaga w walce z różnymi sytuacjami [Samar Vikrantayodhina]
- Brak smutku [Tyakta vishada]
- Optymalna mowa ciała [Suvyavasthita gati]
- Inteligencja [Gambheera buddhi]
- Dobra organizacja [Gambheera ceshta]
- Cnota [Kalyana abhinivesi]
Do tego dochodzą oczywiście kwestie fizyczne, czyli dobre trawienie, ładna cera, blask w oczach, zdrowe włosy.
Rodzaj praktyk żywieniowych i stylu życia, które dana osoba zwykle w
ybiera, albo wpłynie na na gunę sattva, powodując wzrost sattvy, prowadząc do dobrego stanu zdrowia psychicznego, albo osłabi dosze i doprowadzi do spadku sattvy, co jest polem do podatności na zaburzenia psychiczne. Osoba z wysoce rozwiniętą guną sattva na każdym poziomie (spożywanie sattvicznego jedzenia) będzie wybierać mądrze automatycznie ukierunkowywać siebie na działania sattviczne.
Jak wygląda psychoterapia w Ajurwedzie?
Psychoterapia ajurwedyjska znana jako Sattvajaya Chikitsa (terapia kontroli umysłu) polega na stopniowej zmianie i modelowaniu zachowań pacjenta i włączeniu tzw. Idealnego zachowania, czyli Sattvavajaya.
Terapia Sattvavajaya, czyli psychologiczna metoda Ajurwedy obejmuje – metodę kontroli umysłu, regulację emocji, wstrząsy psychofizyczne (rzadko stosowane), kodeks moralny i behawioralny, hamowanie niektórych stresorów psychofizycznych, środowiskowych, psychologicznych, wolicjonalnych. Przyjmuje się również stosowanie schematów: czyli dinacharya (rutyna dnia codziennego), sezonowość dietetyczna i czynnościowa (czyli spożywanie pokarmów sezonowych, lokalnych, tryb życia dostosowany do pory roku – np. zimą więcej odpoczynku, mniej zadań).
W terapii istnieją pewne metody, które obejmują również stopniowe wycofywanie złych nawyków, uzależnień, poprzez przejmowanie pewnych dobrych rzeczy w zachowaniach. Zastąpienie emocji, takich jak złośliwość miłością, gniew opanowaniem, chciwość zadowoleniem, ignorancja wiedzą, zazdrość uczuciem, strach męstwem itp. W tej metodzie podane są tylko porady dotyczące właściwego postępowania. Ajurwedyjskie podejście do leczenia psychicznego można nazwać pozytywnym, ponieważ nie tylko próbuje zanegować negatywne emocje, takie jak nienawiść, ale stara się zastąpić je pozytywnymi emocjami, takimi jak miłość. To właśnie sprawia, że terapia sattvavajaya jest wyjątkowa sama w sobie.
Praca, wiedza, rozwój
Psychoterapia w Ajurwedzie to praca i to długotrwała. Pewnych zmian nie można wprowadzać od razu, lecz stopniowo. Wspomniane wyżej regulowanie emocji i zastępowanie trudnych emocji tymi lżejszymi, to proces, który składa się m.in. diagnozy vikriti i prakriti, regulacji dosz, gun, wprowadzeniu rytuałów. Nie chodzi o to, żeby nie czuć trudnych emocji, a radzić sobie z nimi w sposób niewyczerpujący organizmu. Ponieważ najczęstszym podłożem chorób psychicznych jest w Ajurwedzie zaburzona dosza Vata (ale nie tylko), to właśnie uregulowanie jej na poziomie ciała i umysłu jest często podstawą terapii. A na to składa się szereg różnego rodzaju działań, jak:
- ustalenie przyczyn zaburzeń Vaty – karmiczne, fizyczne, umysłowe (np. deficytowe dzieciństwo, trauma, wypadek, zła dieta, niewłaściwe relacje z ludźmi);
- wprowadzenie ciepłych i gotowanych posiłków o smakach słodkim, słonym i kwaśnym,
- olejowanie ciała na ciepło,
- terapia lewatywą,
- oczyszczenie organizmu,
- wprowadzenie rutyny,
- regularna medytacja i techniki oddechowe,
- korzystanie z sauny,
- unikanie używek,
- unikanie suchych, szorstkich, ostrych, zimnych substancji,
- wprowadzenie odpowiedniego ziołolecznictwa,
- praca nad przeszłością, praca z energią czakr.
Podsumowanie
Psychoterapia w Ajurwedzie, terapie holistyczne coraz częściej wybierane przez pacjentów, charakteryzuje całościowy pogląd na człowieka. Ajurweda, jako medycyna holistyczna, która w zakresie terapii proponuje wgląd w siebie, zmianę diety, praktyki duchowe, oddechowe itd., podchodzi do człowieka jako całości, dzięki czemu maleje ryzyko pominięcia jakiegokolwiek aspektu. Psychoterapia ajurwedyjska zatem jest niczym innym jak całościowym wsparciem dla człowieka w trudnym dla niego momencie w życiu. Niekiedy wystarczy wprowadzić kilka drobnych zmian, żeby otrzymać widoczny rezultat.
