Sattva, rajsa i tamas, czyli czym są ajurwedyjskie guny?

Sattva, rajsa i tamas, czyli czym są ajurwedyjskie guny?

Praktykując ajurwedę nie sposób nie natknąć się w literaturze na różnego rodzaju określenia, które nie zawsze są dla nas jasne. Wiele terminów pochodzi z sanskrytu, a jako, że często trudno jest przedstawić ich znaczenie jeden do jednego, pojawia się problem z ich zrozumieniem. Postaram się w poniższym wpisie krok po kroku objaśnić Ci podstawy dotyczące terminów: sattva, radżas i tamas. Jest to tak ważne, jak ajurwedyjskie dosze, vata, pitta i kapha, więc warto wiedzę tę posiadać i rozumieć, by praktykowanie ajurwedy było jasne i przynosiło korzyści dla zdrowia, a nie rodziło wątpliwości.

 

Co to jest guna? Czyli psychologia ajurwedy 

Sattva, rajas tamas. Pewnie nie raz spotkaliście się z określeniem, że coś jest satwiczne, radżasowe lub tamasowe. Te określenia dotyczą subtelnych cech Natury zwanych gunami. Można określić je jako energie, które stanowią fundament. Tak jak ajurwedyjskie dosze. Określają z reguły cechy fizyczne, tak guna odnosi się do sfery subtelnej. Sam termin „guna” oznacza cechę lub właściwość, lecz nie powinno się przypisywać tego znaczenia jako jeden do jednego, bo w rzeczywistości sens tego terminu jest dużo szerszy.

W literaturze ajurwedyjskiej guny opisuje się jako siły, energie, dzięki którym nasza najgłębsza świadomość oraz umysł mogą w ogóle funkcjonować. Te siły podtrzymują istnienie karmy i koła narodzin i śmierci. One wszystkie występują w naszym świecie i wszystkie są potrzebne. Mają przypisane „zadania” jak i miejsce i w różny sposób się przejawiają. To dzięki nim możliwa jest różnorodność we wszechświecie, bowiem wszystko, co w nim istnieje, składa się z trzech gun w różnych proporcjach.

Zrozumienie istnienia gun pozwala na głębszą kontemplację myśli ajurwedyjskiej, a co za tym idzie, na lepsze jej praktykowanie. Bez tej wiedzy, przekazanej przez nauczyciela, ajurwedy, czy konsultanta, trudno zainteresowanemu wcielać w życie działania, mające na celu poprawę jakości jego zdrowia psychicznego i fizycznego.

 

Guna czystości i cnoty SATTVA

Sattva to jedna z trzech gun. Sattvie przypisuje się właściwości takie jak cnota, dobroć, czystość, harmonia i równowaga. Z natury jest lekka, jasna, świetlista. W sanskrycie świadomość nosi nazwę sattvy, co oznacza, że jest ona czymś, do czego powinniśmy, my ludzie, dążyć w ostatecznym celu. Przejawianie się sattvy w naszym życiu możemy zauważyć jako działanie na rzecz innych, dążenie do empatii, zrozumienia oraz spokoju. Sprawia ona, że umysł jest jasny, klarowny, znajdujący rozwiązanie bez większego wysiłku. Sattvę cechuje też trwałe i niezmienne zadowolenie, a także poczucie szczęścia oraz mądrość.

W Naturze przejawia się jako dzień, jasność, a także czystość. W działaniach daje znać o sobie w momencie medytacji, świadomego oddechu, słuchania muzyki o dobrych wibracjach.  Spożywanie wegetariańskich posiłków, a także ograniczanie pożywienia i rezygnacja z większości materialnych pragnień również jest cechą sattvy. Sattva to także ruch do wewnątrz i do góry.

 

Ajurweda od podstaw – czyli jak zacząć?

Guna pasji i aktywności RADŻAS

Radżas cechuje aktywność, działanie oraz niepokój. Energia jest pozytywna, wprawiająca w ruch, niezbyt zrównoważona, jak w przypadku sattvy. Cechuje ją dążenie do pragnień, również samolubne działanie, materialne podejście do świata. Pragnienie bycia lepszym od innych, skąpstwo również cechują radżas.

Osoby o tym typie umysłu sprawują kontrolę nad swoim życiem, potrafią osiągać zamierzone cele. Niestety w pogoni za materializmem, chęcią posiadania nie zauważają, że kontroluje je ego i są zazwyczaj pozbawione wiedzy na temat duchowości. Często działania te, ponieważ egoistyczne i ograniczone do ego i materializmu, przynoszą im cierpienie. Mimo, że posiadają, nie są szczęśliwe. Warto zauważyć, że radżas daje działanie. A więc, gdy osoba o tym typie umysłowym spotka na swojej życiowej ścieżce wiedzę duchową i praktyki uzdrawiające, bywa, że dąży poprzez to działanie do zmian w efekcie, czego jest w stanie osiągnąć stan sattva-radżas.

W naturze radżas przejawia się w postaci wschodu i zachodu słońca, burz i agresywnych zmian pogodowych. Wszystko, co wprawia zjawiska w ruch, ma cechę radżas.

Radżas kieruje energię na zewnątrz, stąd te wszystkie działania wobec świata materialnego. Jednak ta energia przydatna jest w przypadku poszukiwania siebie (wiedza zdobywana na zewnątrz).

 

Guna ignorancji i bezwładu TAMAS

Trzecią z kolei gunę, tamas, cechuje ciemność, bezruch i ignorancja. Tamas ma energię zatrzymującą ruch, obciążającą. Brak tu aktywności, ciało i umysł są w totalnym bezwładzie i pozostają w inercji. W umyśle tamas brakuje świadomości, krąży w nim ułuda, potępienie, lenistwo i szaleństwo.

Osoby o tym typie umysłowym to osoby najczęściej zdegradowane społecznie. Ich ciała i umysły są otępione. Dążą do zniszczenia innych, jak i samych siebie poprzez spiski, kłamstwa oraz perwersję.

Tamas często przeważa w umysłach szaleńców, morderców oraz osób z silnymi zaburzeniami psychicznymi. Są to osoby mściwe, destrukcyjne i nieokrzesane.

W naturze tamas przejawia się w postaci nocy i ciemności. Ma wymiar stricte materialny lub czysto fizyczny. Tak jak radżas wykazuje pewnego rodzaju subtelność, tamas nie ma jej wcale. W wymiarze ludzkim tamas przejawia się poprzez głęboki sen, zasiedzenie, bezczynność. Często ludzie oglądający telewizję w nadmiarze, będący zainteresowani tylko takim sposobem spędzania czasu, mają nadmiar tamasu.

 

 

PONIŻSZA TABELA PRZEDSTAWIA TRZY GUNY W NAJWAZNIEJSZYCH ASPEKTACH ŻYCIOWYCH

 

	SATTVA	RADŻAS	TAMAS
Kolor	Jasny, biały	Czerwony, średni	Czarny, ciemny
Pora dnia	Poranek, dzień, jasność	Wschód i zachód słońca	Noc, ciemność, chmury
Energia	Do wewnątrz, do góry	Do zewnątrz	Hamująca
Jedzenie	Wegetariańskie, świeże, warzywa, owoce, nasiona, woda, zboża	Przyprawione mocno pożywienie, duża ilość przypraw, napoje gazowane, słodycze	Jedzenie pozbawione prany z puszek, głęboko mrożone, mięso, ryby, fast foody, odpadki, przetworzone
Cechy charakteru	Życzliwość, dobroć, tolerancja, szczodrość, empatia	Pasja, egoizm, materializm, opór, krytycyzm	Otępiałość, nieuczciwość, lenistwo, blokady psychiczne
Aktywności	Na rzecz innych, medytacja, słuchanie relaksacyjnej muzyki, granie w gry niewymagające ruchu	Wszelkie gry rywalizacyjne skutkujące nagrodą, polityka, hazard, dążenie do władzy, ale też wiedzy, nadmierne wydatkowanie energii	Bezczynność, brak starania się, brak troski o siebie, brak higieny, inercja
Istoty	Bogowie, boginie, mędrcy	Ludzie	Zwierzęta, rośliny, minerały

 

Jak skorzystać z tej wiedzy? Podsumowanie

Każdy człowiek ma szansę na bycie dobrym i dla siebie i dla innych. Niektórym przyjdzie takie działanie z łatwością, innym z trudem. Należy pamiętać, że wszystkie trzy guny w sferze ludzkiej będą występować, bowiem musimy spać (tamas), poruszać się (radżas). Problem pojawia się wtedy, kiedy zaczyna w naszym życiu i umyśle dominować tamas lub radżas. Jeśli czytasz ten artykuł, oznacza, że jesteś zainteresowana/y rozwojem siebie. Masz świadomość zmian i troszczysz się o siebie, to oznaka i trochę radżasu i sattvy.

Jako ludzie powinniśmy zwiększać w sobie sattvę. Można to robić zawsze i wszędzie – poprzez żywność, działania, jakie podejmujemy. Korzystając w powyższych informacji musimy mieć świadomość, że mamy wpływ na stan naszego umysłu. Ajurweda przedstawia wiele narzędzi, jak żyć, by zachować zdrowie, a jednym z elementów jest dążenie do sattvy, bowiem tylko zwiększona sattva zapewni nam równowagę i fizyczną i umysłową. Wybór zawsze jednak, należy do Ciebie.

Warto podkreślić, że guny to domena życia na ziemi, życia ludzkiego. W sferze duchowej nie istnieją radżas i tamas, bowiem nie ma tam sfery materialnej. Istnieje tylko czysta wiadomość, brak fizyczności oraz jasność. Ostatecznie to jest, albo powinien być, nasz życiowy cel.

Z miłością,

KANAŁ YOU TUBE

Kasia.